„Ik kan me voorstellen dat deze plannen voor bepaalde groepen minder uitpakken”, zegt Nieuwersteeg. „En dat kan vrouwen in de leeftijdsklasse van 25 tot 40 jaar meer raken. Omdat zij in die periode kinderen krijgen en dan vaak een tijd niet of minder gaan werken.”
Degressieve opbouw pensioen
Het gaat Nieuwersteeg om de zogenoemde degressieve opbouw die Koolmees voorstaat. Nu werkt het nog als volgt: iedereen krijgt voor elke euro die hij inlegt dezelfde pensioenopbouw. Oneerlijk, vinden critici, want een euro van een jongere kan veel langer renderen en dus veel meer waard worden. Dus wil Koolmees het mogelijk maken om jongeren meer pensioenopbouw voor hun inleg te geven en ouderen minder. Dat is de degressieve opbouw.
Nieuwersteeg is gaan rekenen en komt tot de conclusie dat een jonge vrouw die tien jaar lang parttime – twintig in plaats van veertig uur – gaat werken, tegen een pensioengat van 10% oploopt ten opzichte van mannelijke leeftijdsgenoten die fulltime werken. „Dit pensioengat kan niet meer worden ingelopen als de arbeidsparticipatie van een vrouw later weer wordt vergroot. Op dat moment is namelijk de pensioenopbouw minder”, zegt de actuaris.
De conclusie van Nieuwersteeg is opvallend. Koolmees voert de degressieve opbouw juist in om dat de huidige zogenoemde doorsneesystematiek dus juist slecht uit zou pakken voor jongeren. Zij zouden juist geholpen zijn met het afschaffen daarvan, omdat zij in de plannen van Koolmees dus meer pensioenaanspraak krijgen voor hun ingelegde premie.
Inlopen
Maar in het huidige systeem zit het probleem dat Nieuwersteeg aanstipt dan weer niet. Wie op jonge leeftijd een tijdje uit de arbeidsmarkt is, mist door de gelijke opbouw niet een groter gedeelte van de pensioenopbouw. En dus kan het op latere leeftijd makkelijker ingelopen worden.
Jeroen Tuijp, actuaris bij Edmond Halley, herkent het probleem dat Nieuwersteeg ziet. „Dan gaan we er dus van uit dat je het systeem hanteert dat de pensioenpremie voor iedereen gelijk is, maar jongeren meer opbouwen dan ouderen. Als je dan netjes alle dienstjaren doorloopt, dan zit het goed. Maar als je dat niet zo doet, dan zit het niet goed. Vooral als je in je eerste dienstjaren minder werkt. Maar het is te kort door de bocht om te stellen dat alleen jonge vrouwen hier de dupe van zijn.”
Lange studie
Met dat laatste is Herman Kappelle, bijzonder hoogleraar fiscaal pensioenrecht aan de VU in Amsterdam, het eens. „Ik kan me voorstellen dat het voor vrouwen extra lastig kan zijn. Maar dat geldt ook voor mensen die bijvoorbeeld na een lange studie pas laat instromen op de arbeidsmarkt. Die moeten dan veel langer doorwerken om de opgelopen achterstand in te halen.”
Actuaris Tuijp stipt ook aan dat Koolmees het met zijn maatregelen hoe dan ook niet helemaal goed kan doen. Wat in het ene systeem een nadeel is, is in het andere weer een voordeel en vice versa.” En hij wijst ook op de mogelijkheden die Koolmees’ plan biedt. „Tegenover dit verhaal staat dat de regels voor het indexeren ook versoepeld kunnen worden. Dan kun je ook een deel van het verlies inlopen.”
